मला आवडलेला लेख..

मला ईमेलवर आलेला एक सुंदर लेख..........ज्ञानेश्वरी कधी वाचावी ?

“तुझं ज्ञानेश्वरी वाचायचं वय आहे का?” आमच्या एका तरूण वाचकाला त्याच्या मित्रांनी विचारलं.

त्याने उत्तर दिलं “ ज्ञानेश्वरी वाचायचं वय असतं का? मग ज्ञानेश्वरांनी इतक्या लहान वयात ती लिहीलीच कशी?”

अनेक लोकांना आश्चर्य वाटते की ई साहित्य प्रतिष्ठानचे ई ज्ञानेश्वरी अभियान सुरू झाल्यापासून अनेक तरूण मंडळी ज्ञानेश्वरी वाचतात. आम्हाला या लोकांचे आश्चर्य वाटते. आम्हाला वाटते की ज्ञानेश्वरी ही तरुणांनीच वाचायला हवी. अगदी टीनएजर्सनीच.

ज्ञानेश्वरी लिहीली एका टीनएजच्या तरुण मुलाने. त्यातही जीवनाच्या रसरशीतपणाचे अनुभव घेत जगणार्‍या एका जीवनावर प्रेम करणार्‍या ज्ञानेश्वरांची सुंदर भाषा. आणि जीवनाची सर्व अंगे जीवंतपणे जगणार्‍या श्रीकृष्णाचे ते विचार. आणि सांगितली ती कोणाला? तर जग जिंकण्याची पात्रता अंगी बाळगणार्‍या तरूण अर्जूनाला. हे तर तरुणांचेच पुस्तक.  ज्ञानेश्वरी कधीच शिळी होऊ शकत नाही. इतक्या कोवळ्या वयात ज्ञानेश्वरांनी जे विचार मांडले ते इतके सुंदर आहेत की सळसळत्या तारुण्याचा प्रत्यय प्रत्येक ओवीत येत रहातो. श्री पांढरे यांनी एकविसाव्या शतकाच्या ताज्या भाषेत तिचे रुपांतर केल्यामुळे आजच्या तरुणालाही या सळसळत्या जवां भाषेचा अनुभव घेता आला. त्यामुळे आजचा तरुण ज्ञानेश्वरीकडे आकृष्ट झाला.

ज्ञानेश्वरीतील तत्त्वज्ञान निवृत्तीचं नाहीच. संपूर्ण ज्ञानेश्वरीत कुठेही जीवनाशी फ़टकून वागण्याचा सल्ला नाही.  कुठेही साधू बनून संसाराचा त्याग करण्याचा उपदेश नाही. उलट जीवनाला आनंदाने सामोरे जाण्यासाठी ज्ञानेश्वरीतले असंख्य दाखले देता येतील.

ज्ञानेश्वरीचे मूळ म्हणजे श्री भगवद्‍ गीता.  अर्जुनाने युद्धाला सिद्ध व्हावे म्हणून सांगितलेली. कर्माचा उपदेश. तो वयाच्या साठीनंतर वाचणे योग्य की तारुण्याच्या ऐन सुरुवातीला? असे नाही की साठीनंतर सर्वजण निवृत्त होतातच. अनेक जण साठीनंतर दुसरी इनिंग करतात. आयुष्याच्या अंतापर्यंत जीवनाचा प्रत्येक क्षण आनंदाने भोगणारे अनेक जण आहेत. आणि त्यांनाच ज्ञानेश्वरी कळलेली आहे असे म्हणता येईल. पण ज्ञानेश्वरीची खरी  गरज आहे ती आयुष्याच्या सुरुवातीलाच हातपाय गाळून बसलेल्या असंख्य तरुणांना. निराशेच्या गर्तेत सापडलेल्या. अभ्यासाच्या आणि स्पर्धेच्या बोज्याखाली दबलेल्या तरुणांना. जीवनाचा आनंद न घेता एखाद्या ओझ्याप्रमाणे आयुष्याचा प्रत्येक क्षण पुढे लोटणार्‍या तरुणांनी ज्ञानेश्वरी वाचायला हवी.

आज आम्हाला अशा असंख्य तरुणांची पत्रे येतात.  ज्ञानेश्वरी वाचल्यामुळे आयुष्यात घडून येणार्‍या आमुलाग्र बदलाची. दृष्टिकोनात बदल झाल्यामुळे आयुष्याचा आनंद घेणार्‍या तरुणांची. काळजीचे अभ्र दूर झाल्यामुळे जीवनात प्रकाश पसरलेल्या तरुणांची. परदेशातून. खेड्यापाड्यातून. मुंबई पुण्यातूनही. हैद्राबाद, हरयाणातून.

ज्ञानेश्वरी वाचा. ज्ञानेश्वरी भेट द्या. आपल्या त्या आप्तांना द्या. ज्यांना काळजीत बघताना आपल्याला दुःख होते अशा तरुणांना द्या. नैराश्याने घेरलेल्या तरुणांना ज्ञानेश्वरी  द्या. घरातल्या मोठ्या मंडळींना द्याच, पण लहान मुलांना द्या.

या लेखाच्या लेखकास मनापासुन धन्यवाद.त्यांचे नाव कळविल्यास आभारी राहीन.

सय..

सय भरल्या भावनांनी
       ओथंबले गीत
उमजेना मजला अजूनी
      हळव्या मनातली प्रीत
  हुरहुरती कातरवेळ
 मनात दाटूनी राहे
  काळीजकप्प्यात मोग-याचा
अजूनी सुवास आहे..

मनातला पाऊस
-----------------
 तुझ्या येण्याच्या नुसत्या चाहुलीने
आसुसलेली गात्रं भिजल्यासारखी होतात ,
तहानलेले गळे ओलसर होतात ..
वाट बघणारे डोळे ओसंडून वाहतील  की काय ? असं वाटत ...
पण तू हुलकावणी देतोस ..आणि पुन्हा सगळं कोरडं ठक्क ...
पण ..मनामनात विश्वास असतो तुझ्या येण्याचा ...
तू येणारच असतोस ...
थेंबाथेंबातून स्पर्शाची अनुभूती द्यायला ...
कुणाला हसवायला तर कुणाला रडवायला ..
कुणासाठी आनंद सोहळा असतोस तर,
कुणासाठी मरणकळा ...
तरीही तुझी सगळी वाट पाहत असतात ...
तू कसाही आलास तरीही ....
आम्ही तुला कवेत घेतो ..
तू कुणाला हिरावून नेतोस किंवा कुणाचं काहीतरी हिरावून नेतोस ..
पण तू येतोस खरा ....
कुणासाठी तू लोभसवाणा "साजण " असतोस ,तर
कधी प्रेयसीच्या मनातला रिमझिमणारा श्रावण असतोस ..
कधी कुणाची सीता पळवणारा रावण असतोस ...आणि
विरहात असणार्यांच्या डोळ्यातला महाप्रलय असतोस ..
कुणासाठी सखा होतोस ..कुणासाठी दयाघन .
तुझ्यासाठी मनात अधीरता असते ..
तुझ्यासाठी डोळ्यात काहूर असतं ..
तुझ्यासाठी काळजात वादळ असतं ...आणि
मनामनात विश्वासाचं ..सृजनाचं  अंकुरणारं बीज असतं ..
म्हणून प्रत्येक जण  तुझी वाट  पाहत असतं  .....
तू येणारच असतोस...
तू यायलाच हवास ...
कसाही आलास तरी .
तू आम्हाला हवा आहेस ..

शब्द

अनावर भावनांना नको छंद मात्रा ,
कल्लोळ मनात उठता भरते शब्दांचीच जत्रा,

हरवून जातो जत्रेत मी ,कधी दिसतो अंधार दाट,
शब्दातच सापडते पुन्हा मज प्रकाश पाऊल वाट...

वाटेवरून त्या चालताना ,गात्रांतून घुमतो नाद ,
शब्दांच्या मोहरतात बागा ,त्यांना शब्द रत्नांची दाद ,

म्हणून मागतो दान भावनांचे ,शब्दात असावा ओलावा ,
शब्दची माझा श्वास व्हावा ,श्वासातूनच पुन्हा शब्द यावा.

 आभास

 --------------

 आभास तुझा असण्याचा ,

ती साद मनातून येते ,

जिथे बघतो सुंदर काही ,

तिथे तुझी आठवण येते ....

भास तुझा नसण्याचा ,

काहूर मनात दाटे,

मोहरले आकाश समोर ,

ते बघणेही नकोसे वाटे ...

मोहोळात साठले सारे 

तुझ्या आठवणींचे अंश 

घायाळ करती पुन्हा पुन्हा 

ते जुन्या स्मरणांचे  दंश ..

                                      देव
                                 ----------



                                    सुंदर पक्षी ,सुंदर नक्षी
                                     सुंदर मोहक नजराणे ,
                                        पाहून खेळ नभांचे सुंदर ,
                                   तरळते ओठी सुंदर गाणे ...

                                      नजाकतीने बसले सारे ,
                                      सुंदर तारे अन तारका सुंदर
                                     आभाळातील अथांग निळाई ,
                                  मनास भासे विशाल सुंदर ...

                                       इथे खालती हिरवाईने ,
                                    सजले डोंगर अतीव सुंदर ,
                                   पाझरती जणू आनंदाश्रू ,
                                      तृषार्त होऊनी  वर्षा सुंदर .

                                     मनीमानसी प्रत्येकाच्या
                                    असेल सुंदर हा देखावा
                                    अनंतात अन अथांगातही,
                                    सुंदर देव मज भेटावा ...    

आठवण

                                      येईल आठवण माझी जेव्हा,
                                      वा-याला तू सांग,
                                     पाठवेन मी नाजुक हळव्या,
                                      आठवणींची देखणी रांग...
                      
                            आठवणींचे पक्षी दिसतील,
                              आभाळी नक्षी कोरताना...
                          हरवून जाशील स्मृतीत माझ्या,
                            पुन्हा मला तू स्मरतांना...

समृद्ध वेदना..

                                              आठवणींच्या सांदीत चिमटलेलं मन,
                                            विरहाच्या दुःखाने ओघळलेली आसवे,
                                             डोळ्यातुन निसटुन गेलेलं स्वप्न..जे
                                              अजुनही शब्दात मांडता येत नाही  तरीही..
                                                  हिरमुसल्या शब्दांनी व्यक्त करायची माझी तडफड..
           
                                     तुझं भांबावलेपण, भिरभिरणारी नजर,
                                 थरथरणारे हात, वाट बघण्यातली  हुरहुर...
                              पण त्याच वेळी, मनातलं ओठांवर येवू न देण्याची
                                तुझी धडपड...
                                           
                                            जे व्यक्त करायचं होतं पण केलं नाही,
                                          अशी खंतावलेली मनं घेउन वावरणारे
                                            आपण दोघं.....

                             आता फक्त , चित्ताला बिलगलेल्या आठवणींनी ,
                            शब्दलावण्याची वेल बहरते..मोहरते ..पण
                                रंग गंध नसलेल्या अव्यक्त फुलांसारखी....

हसरा तारा

                                   गंधाळल्या  फुलांना , बिलगून रानवारा ,

                                सांगतो गुज मनीचे ,लाजुनी हसरा तारा...

                                तेजाळले नक्षत्र मनीचे ,फडफडली स्मृतींची पाने ,

                                बेधुंद होऊनी वारा ,गाई अलवार प्रीतीचे गाणे ..

                                     हळुवार स्पर्शिता मनाला ,हृदयी स्पंदने थरथरली ,

                                    घेता कल्पनेतल्या मिठीत ,लज्जेची सोनपाखरे भिरभिरली ..

                                     होते स्वप्नवत सारे ,त्या दूरस्थ तारकासारखे...  

                                 बोलणे राहिले दूरच , आता भेटण्यास सुद्धा पारखे . 

                                           झाले सारेच शांत आता ,झाला अबोल वारा ,

                                       न सांगताच अबोल झाला ,देखणा हसरा तारा ..

                         

       

                        

                    

चेहरा

                        नकोस लपवू खरा चेहरा,        

                      खोट्यास म्हणती फक्त मुखवटा

                  न सांगता तु सर्व काही,

               सांगुन जातो तुझा चेहरा..  

  

 बोलायाचे असते तुजला,

पण संभ्रम असतो मनामध्ये,

न बोलता तु, बोलुन जातो..

मुक्यापरी तुझा बोलका चेहरा. 

टिपता अलगद भाव तयाचे,

मोहरतो तुझा खरा चेहरा,

सांगुन जातो गुज मनीचे..

प्राजक्तासम तुझा, प्रांजळ चेहरा.

                                                                  

                                                         

व्रण..

             

आठवूनी ती आस अनावर 

        पाझरती डोळ्यांचे झरे ,   

मौन सुटेना तुझे निरंतर

का छळसी मज सांग खरे.

टिपून अलगद तळ डोळ्यांचा ,

ठेवून 'सल' तो उरामध्ये ..

फिरती भिंगरी आठवणींची 

                                                           थरथरत राही मनामध्ये..   

                                                       

                                                               थरथरणाऱ्या त्या भिंगरीला , 

    कोंदण आता मैत्रीचे 

बघता जाशील आत अंतरी 

दिसतील व्रण त्या प्रीतीचे ..

 

                              

कविता

आवडेल मला तुझ्या ओंजळीतल ,

प्राजक्ताच  फुल व्हायला ,

जेव्हा ,

हळुवार पणे घेशील सुगंध त्याचा ..आणि 

बघत राहशील त्याच्याकडे अलवार  नजरेने.

मनभोरपणे.........

मला जाणवेल तुझ्या श्वासातला मदभरा गंध,

 हाताच्या तळ्व्यांचा उबदार स्पर्श आणि

तुझ्या  सहवासातल लोभसपण,

तुझ्या डोळ्यातील  लक्ष दिव्यांच्या तेजाने उजळेल

माझं जीवन आणि जगणं सार्थकी लागेल

किंचित आयुष्य लाभलेल्या त्या प्राजक्ताच्या

फुलासारखं...